Tsimera (Τσιμερά) η χαμένη πατρίδα των Ωραιοκαστριτών

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΩΡΑΙΟΚΑΣΤΡΟΥ

Τα ονόματα των χωριών που κάτοικοι  στην συντριπτική τους πλειοψηφία ήρθαν να αποκατασταθούν στην περιοχή του σημερινού Ωραιοκάστρου ήταν η Μούζενα, η Τσιμερά, το Χατς, ο Άγιος Φωκάς, η Κρώμνη, τα Σούρμενα, η Σίτσε, τα Λωρία και τα χωριά της Ματσούκας.

Αργότερα ήρθαν από το Σταυρίν καθώς και από διάφορα μέρη του Πόντου και Καυκάσου.

Το Ωραιόκαστρο πήρε την ονομασία του από την πρόταση που έκανε ο Αναστάσιος Πολυχρονίδης να δώσουν στο χωριό το όνομα του όμορφου κάστρου που υπήρχε ανάμεσα στα χωριά Χατς και Άγιος Φωκάς μετά από διαμάχη που είχαν για την ονομασία που θα έδιναν στο χωριό μας.

Φωτογραφία από τα απομεινάρια του κάστρου αυτού σήμερα στο Χατς μαρτυρά η φωτογραφία:

Η Μούζενα ήταν το χωριό της περιοχής της Αργυρούπολης. Βρισκόταν στο υψηλότερο σημείο της περιφέρειας Μούζενας και κατοικούντο από 70 οικογένειες.

Είχε τέσσερις συνοικισμούς:

Α) Στεφανάντων 19 οικογένειες

Β) Λογιζάντων 17 οικογένειες

Γ)Αδαμάντων 18 οικογένειες

Δ) Γερανάντων 16 οικογένειες

An old  Map of the Retreat of the Ten Thousand, Expedition of Cyrus the Younger. Copper plate map, hand coloured on hand made paper, showing Babylon and Bagdad, the March of Cyrus to Ephesus and the Rereat of the Greeks to Parthenia via Constantinople, date circa 1

 

Η Μούζενα γειτόνευε με το Σταυρίν και την Άνω Ματσούκα και ήταν από τα πιο φτωχά μέρη της περιοχής. Το έδαφος ήταν ανώμαλο, άγονο και βραχώδης και δεν διέθετε αρκετό νερό.

Η Τσιμερά βρισκόταν αντίθετα στο χαμηλότερο σημείο από πλευράς υψομέτρου και ήταν το μεγαλύτερο χωριό της περιοχής με 800 κατοίκους, με πλούσια απόδοση στην παραγωγή.

Ανθούσε η καλλιέργεια κηπευτικών, οπωροφόρων δέντρων διάφορων ποικιλιών και καλλιέργεια δημητριακών.

Η Τσιμερά και τα περισσότερα χωριά χτίστηκαν το 1461 μετά την πτώση της Τραπεζούντας από φυγάδες κάτοικους οι οποίοι μετοίκησαν στο εσωτερικό για να αποφύγουν τις βιαιότητες τις ληστείες και τα εγκλήματα των τούρκικων συμμοριών και ειδικότερα του λήσταρχου Τοπάλ-Οσμάν.

Φωτογραφίες από την σημερινή Τσιμερά του 2011

Του Αφουξέν τ' αχλάδ... Έτσι χαρακτήριζαν το σπίτι του Αφουξενίδη Κωσταντίνου που κοντά έναν αιώνα μετά ακόμα διατηρεί την αχλαδιά και τις δύο κερασιές, είναι το μοναδικό ασβεστωμένο σπίτι στο  μαχαλά. Το ποτάμι περνά γύρω του.
Έτσι ακριβώς μας το περιέγραφε η μακαρίτισα Σοφία Αφουξενίδου (Τσόφα Κυριακίδου), παιδί της Αφουξενίδου Χριστίνας που το θυμόταν σαν εννιάχρονο παιδί πριν φύγουν το 1922. "Φύγαμε και αφήσαμε το κλειδί πάνω στο πρεβάζι, πάνω από την πόρτα, δεν πειράξαμε τίποτα, και νιώσαμε σαν να φύγαμε για το διπλανό χωριό, και την άλλη μέρα θα επιστρέφαμε. Η στέγη ήταν από λαμαρίνα, και όταν χιόνιζε τρέχαμε να τη καθαρίσουμε για να μην καταστραφεί από το βάρος του χιονιού"....

"Σήμερα οι Τούρκοι που εξακολουθούν να μένουν στα σπίτια των παππούδων μας δεν έχουν κάνει τίποτα που να βελτιώνει την κατάσταση του χωριού, οι στέγες πάλι είναι από λαμαρίνα, πάνω στις οποίες ξερένουν το άχυρο για τα ζώα, και τα αποθηκεύουν μετά κάτω από αυτήν. 5 καλαμποκιές, μερικές ντοματιές, μια κατσίκα για το γάλα, φτώχια μεγάλη γι αυτούς που μένουν στα απόκρυμνα χωριά. Οι γυναίκες στα 35 από τις κακουχίες μοιάζουν με 50... Βέβαια η Τσιμερά ακόμα και σήμερα είχε καλλιέργειες".  (μας περιγράφει η Βασούλα Κομεσίδου εγγονή της Τσόφας Αφουξενίδου).
Τα σπίτια ήταν κατασκευασμένα από ξύλο, πέτρα και λάσπη.

Το τραγούδι προέρχεται από την Τσιμερά και το τραγουδούσαν οι παλιοί που εγκαταστάθηκαν στο Λαγκαδά, Ωραιόκαστρο, Κολχικό, Πέντε Βρύσες, Μπαλάφτσα... Ο χορός λεγόταν και Τσιμέρτικος.

 Αη κι ανάθεμα γιαβρίμ αη τα μακράν ‘εη
Όθεν κι πάει λαλίαν ‘εη
Α ματα γιαβρίμ
Όθεν κι πάει λαλίαν γιαρ

Α και τα μάτεα ‘μ εσκοτήνεψαν γιαβρίμ πουλίμ
Ασήν αροθυμίαν ‘εη
Α ματα γιαβρίμ
Ασήν αροθυμίαν ‘εη

Α και κρύα νερά του παρχαρί πουλίμ
Που τρέχετε και πάτε ‘νεη;
Α ματα γιαβρίμ
Που τρέχετε και πάτε ‘νεη;

Α, και αν ελέπετε τ’αρνόπομ μου γιαβρίμ πουλίμ
Επάρτε το και ελάτε ‘νεη
Α ματα γιαβρίμ
Επάρτε το και ελάτε ‘νεη

Α και εν ηλιέμ ότες θα βασιλεύς γιαβρίμ πουλίμ
Θα δείωσε ένα γράμμαν ‘νεη
Α ματα γιαβρίμ
Θα δείωσε ένα γράμμαν ‘νεη

Α και το πρωί αναμένω σε γιαβρίμ πουλίμ
Με τ’άρνοπόμ’ εντάμα ‘νεη
Α ματα γιαβρίμ
Με τ’άρνοπόμ’ εντάμα ‘νεη

Οι φωτογραφίες που δημοσιεύονται προέρχονται από το προσωπικό αρχείο της Κομεσίδου Βασούλας οι οποίες τραβήχτηκαν στην εκδρομή που οργάνωσε η Ένωση Ποντίων τον Αυγούστο του 2011 στις παλιές πατρίδες του Πόντου