Η Μυγδονία και οι Μύγδονες στην Αρχαιότητα

Του Αντώνη Ε. Κοντόπουλου

Η Μυγδονία, (ή Μυγδονίη, Ηρόδ. 7.123.3), ήταν η περιοχή που εκτεινόταν γύρω από την λίμνη Βόλβη (Θουκ. 1.58.2), βόρεια της Χαλκιδικής και νότια από την Κρηστωνία και τη Βισαλτία.

Ο Όμηρος μας πληροφορεί (Ιλιάς XXI 209–211) πως ο Παίονας ευγενής Μύδων (πιθανότατα επώνυμος των Μυγδόνων της Ευρώπης) σκοτώνεται από τον Αχιλλέα κατά την διάρκεια του Τρωικού πολέμου. Κατά την διάρκεια του 5^ου αιώνα π.Χ. , στην περίοδο της βασιλείας του Αλεξανδρου Ι (495-452 π.Χ.), ο Ηρόδοτος περιγράφει την Μυγδονία ως μια ξεχωριστή περιοχή από την Μακεδονία.

Ο Ηρόδοτος (VII 123.3) περιγράφοντας την εκστρατεία του Ξέρξη εναντίον της Ελλάδος, το έτος 480 π.Χ. , αναφέρει ότι το Περσικό Ναυτικό μπήκε στον Θερμαϊκό Κόλπο, πηγαίνοντας κατά μήκος της Μυγδονίας. Εξασφάλισε την κατοχή της Θέρμης, Σίνδου και Χαλάστρας, ενώ προς τα Δυτικά, ο Αξιός χώριζε την Μυγδονία από την Βοττιαία. Ο Θουκυδίδης δίνει πλήρη περιγραφή της Μακεδονικής εξάπλωσης στα εδάφη άλλων λαών και αναφέρει πως οι Αργεάδες βασιλείς εκδίωξαν τους Ήδωνες από την Μυγδονία (Θουκ. ΙΙ, 99). Πιθανότατα οι Μύγδονες αποτελούσαν μέρος του βασιλείου των Ηδωνών και ήταν συγγενικό φύλο με αυτούς.

Ο Στέφανος Βυζαντινός (s.v. Ηδωνοί) έγραψε πως ο Ηδωνός ήταν αδερφός του Μύγδονος, ενώ σύμφωνα με τον Στράβωνα (VII παρ. 11) ένα μέρος των Ηδωνών είχε το όνομα Μύγδονες. Ο αρχαίος Γεωγράφος προσδιόριζε τους Μύγδονες της Ασίας ως μια Θρακική φυλή που είχε μεταναστεύσει από την Ευρώπη (Στράβ. VII 3, 2;  και XII 3, 22; 4, 4; 8, 10–11). Στην αρχή του Πελοποννησιακού πολέμου, ο Μακεδόνας βασιλιάς Περδίκκας φέρεται να παραχωρεί στους Χαλκιδείς, εδάφη της Μυγδονίας, γύρω από την λίμνη Βόλβη.

Οι αρχαίες γραμματειακές πηγές αναφέρουν ως πόλεις της Μυγδονίας την Απολλωνία (Ξεν. Ελλ. 5.2.11; Δημ. 9.26),  Αρέθουσα (Ψευδο-Σκύλαξ 66;  Πλουτ. Λυκ. 31.5), Βρομίσκο ή Βορμίσκο (Θουκ. 4.103.1), Χαλάστρη ή Χαλέστρη (Εκατ. Fr 146; Ηροδ. 7.123.3), Ηράκλεια (Στεφ. Βυζ.), Λήτη (Στεφ. Βυζ. 413.19), Σίνδο (Ηρόδ. 7.123.3) και Θέρμη (Ηρόδ. 7.124).

Κατά την διάρκεια ολόκληρου του 5^ου και στις αρχές του 4^ου αιώνα π.Χ., οι αρχαίες γραμματειακές πηγές περιγράφουν την περιοχή ως μέρος της Θράκης (Θουκυδ. I59, 1; II 95). Αργότερα ο Πλίνιος (Φυσ. Ιστορία, IV 10,35) αναφέρει τους Μύγδονες ως μια Παιονική φυλή στην περιοχή του Κάτω Αξιού, δίπλα από τους Πελαγόνες.

Ο Στράβωνας (Στραβ. VII frg. 41), μας πληροφορεί πως στην εποχή του (1^ος αιώνας μ.Χ.), αλλά και στο παρελθόν, οι Παίονες είχαν στην κατοχή τους ένα μεγάλος μέρος της Μακεδονίας. Συγκεκριμένα την περιοχή της Κρεστωνίας, την Μυγδονία και από τους Αγριάνες ως το Παγγαίον. Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε με ακρίβεια πότε οι Παίονες απόκτησαν τον έλεγχο της Μυγδονίας. Υποθέτουμε πως μπορεί να συνέβει μέσα στον 6^ο αιώνα π.Χ., εφόσον στο τέλος του 6^ου αιώνα η Μυγδονία είχε αποτελέσει τμήμα του Βασιλείου των Ηδωνών. Πιθανότατα η κατοχή της Μυγδονίας μπορεί να συνδιαστεί με τις Παιονικές εκστρατείες  στα Άβδηρα (Πίνδαρος, II Παιαν. 50–70) και την Πέρινθο (Ηρόδ. V 1–2) πριν το 512 π.Χ.

 Όπως είδαμε, ο Στράβωνας μας παραθέτει μια σημαντική πληροφορία για τους Μύγδονες της Ασίας. Ισχυρίζεται πως ήταν μια Θρακική φυλή που μετανάστευσε από την Ευρώπη (Στραβ. VII 3, 2). Η μαρτυρία του Ομήρου που αναφέρει τον Μύγδονα ως επώνυμο των Μυγδόνων της Ασίας (Ιλ. III 181–190) μας ωθεί στην υπόθεση πως η μετανάστευση πήρε μέρος πριν τον 8^ο αιώνα π.Χ. και ανάμεσα στον 12^ο και 11^ο αιώνα π.Χ., την εποχή που οι Ευρωπαίοι Βρύγες μετανάστευσαν στην Ανατολία και ονομάστηκαν Φρύγες. Οι Μύγδονες της Ασίας ζούσαν στην Ανατολική Βιθυνία και κοντά στην Κύζικο, ενώ το παλαιότερο όνομα της Βιθυνίας ήταν Μυγδονία (Στραβ. XII 3, 22; 4, 4; 8,10–11; Pliny, Nat. hist. V 126, 145, Αμ. Μαρσ. XXII 8, 14 ).

Δημοσιεύτηκε στη :
http://history-of-macedonia.com/wordpress/2011/04/19/mygdonia-mygdones/