Δευτέρα 4 Ιανουαρίου 2016

Α-Ω Το έθιμο της λεχώνας και του Σαραντισμού

Εθιμο της Λεχώνας

Παλιά η λεχώνα έμενε σε ξεχωριστό δωμάτιο με το μωρό της, ενώ έξω από την πόρτα του δωματίου της ήταν απλωμένο ένα μεγάλο προσόψι με μια καδένα πού προειδοποιούσε όλους ότι υπάρχει λεχώνα στα σπίτι, για τη σχετική ησυχία. Ήταν άγραφος νόμος να μην ενοχλεί κανείς. Να μην πλησιάσει κανείς στη λεχώνα και το μωρό... πριν σαραντήσει. Συνήθως, ένας νεαρός αναλάμβανε τη «φρούρηση» του δωματίου και δεν επέτρεπε την είσοδο κανενός, ιδιαίτερα μετά τη δόση του ήλιου. Τώρα κάμουν εντελώς τα αντίθετα. Τα λεχούδια τα παίρνουν τα βάζουν σε λεωφορεία, τα τριγυρνούν στους δρόμους μέσα στα μικρόβια και ίσως δεν τα πάνε και στην εκκλησία για σαραντισμό.
 
 
Το νόημα της ακολουθίας

Ο σκοπός και το νόημα της ακολουθίας του σαραντισμού είναι:
-Δοξολογία για τη γέννηση ενός νέου ανθρώπου, που έγινε κατά τρόπο θαυμαστό και ακατανόητο για την ανθρώπινη διάρκεια.
-Ευγνωμοσύνη για τη διάσωση της μητέρας, γιατί είναι πολλόι οι κίνδυνοι που διατρέχει κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του τοκετού.
-Αίτηση για κάθαρση της μητέρας από τον “ρύπο”, την ακαθαρσία  του σώματος και τον σπίλο της ψυχής (δηλ. την υπερηφάνεια , επειδή έφερε έναν νέο άνθρωπο στον κόσμο.
-Αίσθημα αδυναμίας διαπλάσεως της ψυχής του παιδιού και ανάθεσή του στο Θεό για να το ευλογήσει, να το αγιάσει, να το συνετίσει, να το σωφρονίσει και να το καλοφρονίσει.


Το σαράντισμα!
Τις επόμενες μέρες έπρεπε να έρθει ο παπάς, ο οποίος θα διάβαζε κάποιες ευχές στην λεχώνα και θα έπρεπε να αφήσει για σαράντα μέρες, στο δωμάτιο της λεχώνας το πετραχήλι του, σαν φυλαχτό!
Όταν έφτανε η νύχτα άναβαν θυμιατό με λιβάνι και το κρεμούσαν στην πόρτα του δωματίου. Αν ερχόταν λοιπόν κάποιος επισκέπτης για να ευχηθεί στην λεχώνα, θα έπρεπε να περάσει πρώτα από το θυμιατό.
Η μαμή πήγαινε στην λεχώνα την τρίτη μέρα, μαζί με τους συγγενείς της λεχώνας για να λούσουν για πρώτη φορά το μωρό.
Μόλις η μαμή έβαζε το μωρό στο νερό, οι συγγενείς έριχναν χρήματα μέσα στη σκάφη ως δώρα στη μαμή.
Θα έπρεπε να φορέσουν καινούρια ρούχα στο μωρό και να του κρεμάσουν τα δώρα των συγγενών. Eεπειδή το βράδυ θα ερχόντουσαν και οι μοίρες για να μυρώσουν το μωρό, έβαζαν κάτω από προσκεφάλι του κοσμήματα, με αυτό τον τρόπο ευχαριστούσαν τις μοίρες, ήθελαν να αποφύγουν το κακό μάτι και να είναι το παιδί καλότυχο.
Στην συνέχεια θα έπρεπε να αλλάξουν όλα τα σκεπάσματα της λεχώνας με καινούργια και μεταξωτά.
Η μαμή θα έπρεπε να περιποιηθεί και την μαμά, έτσι της έπλενε το στήθος με κρεμμύδι και ζάχαρη για να μπορέσει η μαμά να θηλάσει για πρώτη φορά το μωρό!
Μετά από 9 μέρες η μαμή ξαναερχόταν στο σπίτι, για να βάλει μπροστά από το κρεβάτι της λεχώνας, ένα κομμάτι σίδηρο -κατά προτίμηση πέταλο-.
Η λεχώνα θα έπρεπε να πατήσει για να κατέβει πρώτη φορά από το κρεβάτι, για να είναι σιδερένια. Η μαμή την κρατούσε από το χέρι, την έκανε τρεις βόλτες μέσα στο δωμάτιο της και της ευχόταν "καλορίζικο" και "να ζήσει".
Μέχρι να σαραντίσει, η λεχώνα δεν επιτρεπόταν να βγει από το σπίτι της και δεν μπορούσε να πάει επίσκεψη σε ένα άλλο σπίτι γιατί ήταν γρουσουζιά.
Το μωρό μέχρι να σαραντίσει δεν έτρωγε τίποτα άλλο από το γάλα της μητέρας του. Σε περίπτωση που αρρώσταινε του έδιναν γάλα με χαλβά και αλεύρι καβουρδισμένο με βούτυρο.
Όταν πια το μωρό σαράντιζε η μαμά έπρεπε να ταΐζει το παιδί με πυκνή τροφή, που πρώτα τη μασούσε η ίδια και έπειτα την έβαζε στο στόμα του.
Οι κούνια του μωρού έπρεπε να είναι ξύλινη και κρεμαστή για να μπορεί το μωρό να νανουρίζετε εύκολα.
Όταν το μωρό έκλαιγε πίστευαν ότι πονάει, έτσι φώναζαν την μαμή για να το εξετάσει και στην συνέχεια έβαζαν στο στόμα του παιδιού λίγη ρακί για να ηρεμήσει. Έφτιαχναν ένα μείγμα από κύμινο και ρακί και με αυτό άλειφαν τον αφαλό του μωρού για να φύγει ο πόνος.

Η ευχή!
Όταν σαράντιζε η μητέρα μαζί με την γιαγιά, πήγαιναν το παιδί στην εκκλησία για να πάρει την ευχή, έπαιρνε ο ιερέας το παιδί μέσα στο ιερό και το έκανε τρεις βόλτες γύρω από την Αγία Τράπεζα, αν ήταν κορίτσι το τοποθετούσε μπροστά στην Παναγία, αν ήταν αγόρι μπροστά στο Χριστό.
Η μητέρα στη συνέχεια το πήγαινε σε σπίτια συγγενών, όπου οι γυναίκες έβαζαν μέσα στα ρούχα του παιδιού ζάχαρη για να έχει γλυκιά η ζωή του και βαμβάκι για να γίνει γέρο με άσπρα μαλλιά.
Τέλος πριν μπει στο σπίτι της, έπιανε το σιδερένιο χαλκά της εξώπορτας για να είναι «σιδερένια».

Δεν υπάρχουν σχόλια: